Το «παράδοξο» της παχυσαρκίας

Δεν έχουν όλοι οι παχύσαρκοι την ίδια φυσική κατάσταση, ούτε κινδυνεύει η υγεία τους στον ίδιο βαθμό.

Δεν ανήκουν όλοι οι παχύσαρκοι άνθρωποι στην ίδια κατηγορία από άποψη υγείας. Ορισμένοι από αυτούς -και αυτό συνιστά το λεγόμενο «παράδοξο της παχυσαρκίας»- παρόλο που έχουν πολλά παραπανίσια κιλά, είναι μεταβολικά υγιείς και σε καλή φυσική κατάσταση, χωρίς να αντιμετωπίζουν, αντίθετα με άλλους παχύσαρκους, αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου ή καρκίνου. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μία νέα διεθνής ιατρική έρευνα που παρουσιάστηκε στο περιοδικό «European Heart Journal» της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Καρδιολογίας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρ. Φρανσίσκο Ορτέγα της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου της Γρανάδα στην Ισπανία, επισημαίνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των παχύσαρκων ανθρώπων έχουν υγιή μεταβολισμό, συνεπώς δεν εμφανίζουν διαταραχές όπως η αντίσταση στην ινσουλίνη, ο διαβήτης και η υψηλή πίεση. Έχουν επίσης ομαλή λειτουργία καρδιάς και πνευμόνων, ενώ γενικότερα η φυσική κατάστασή τους κρίνεται πολύ ικανοποιητική παρά το πάχος τους.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό δείχνει ότι η παχυσαρκία δεν είναι κατ' ανάγκη επιβαρυντική για την υγεία, κάτι που οι γιατροί θα έπρεπε να λαμβάνουν υπόψη τους, ώστε να εστιάζουν την προσοχή τους μόνο στους παχύσαρκους με διαταραγμένο μεταβολισμό και όχι σε όλους ανεξαίρετα. «Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία συνδέεται με έναν μεγάλο αριθμό χρόνιων παθήσεων, όπως τα καρδιαγγειακά προβλήματα και ο καρκίνος. Όμως, φαίνεται πως υπάρχει κι ένα τμήμα των παχύσαρκων που είναι προστατευμένοι από τις μεταβολικές επιπλοκές της παχυσαρκίας», όπως είπε ο Ορτέγα.

Οι ερευνητές μελέτησαν στοιχεία περίπου 43.300 ατόμων και συμπέραναν ότι σχεδόν οι μισοί παχύσαρκοι (ποσοστό 46%) ήσαν τελικά υγιείς από άποψη μεταβολισμού και, όπως εκτιμήθηκε, είχαν κατά μέσον όρο 38% μικρότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από οποιαδήποτε αιτία, σε σχέση με τους υπόλοιπους παχύσαρκους με μεταβολικές διαταραχές. Ειδικότερα, η μείωση του κινδύνου από καρδιά ή καρκίνο ήταν 30% έως 50%.

Μία δεύτερη σουηδική μελέτη, που ανέλυσε στοιχεία από περίπου 64.400 ασθενείς, παρέχει νέα στοιχεία σχετικά με την ύπαρξη του «παράδοξου της παχυσαρκίας», εστιάζοντας στο γεγονός ότι μερικές φορές οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι με χρόνια καρδιοπάθεια κινδυνεύουν λιγότερο να πεθάνουν πρόωρα σε σχέση με τους ασθενείς που έχουν φυσιολογικό βάρος ή μικρότερο του κανονικού.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καρδιολόγο Όσκαρ Ανγκέρας του Ινστιτούτου Ιατρικής της Ακαδημίας Σαλγκρένσκα του πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ίδιο ευρωπαϊκό ιατρικό περιοδικό, βρήκαν ότι οι λιποβαρείς ασθενείς -με δείκτη σωματικής μάζας κάτω του 18,5 (κιλά βάρους ανά τετράγωνο ύψους)- έχουν τον υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου, περίπου διπλάσιο σε σχέση με όσους έχουν κανονικό βάρος (δείκτης 21 έως 23,5). Τον χαμηλότερο κίνδυνο όμως έχουν όσοι έχουν μεγαλύτερο δείκτη σωματικής μάζας 26,5 έως 28.

Σύμφωνα με τους Σουηδούς επιστήμονες, η σχέση ανάμεσα στο δείκτη σωματικής μάζας και τον πρόωρο θάνατο είναι μια καμπύλη με σχήμα U, καθώς τον χαμηλότερο κίνδυνο φαίνεται να αντιμετωπίζουν όσοι έχουν παραπανίσια κιλά (δείκτης 26,5 έως περίπου 35), ενώ τον μεγαλύτερο όσοι έχουν είτε λειψό βάρος (κάτω του 18,5), είτε υπερβολικό (δείκτης πάνω από 40).

Η διατήρηση ενός κανονικού βάρους θεωρείται βασική «συνταγή» για την αποφυγή καρδιολογικών προβλημάτων. Όμως, κατά τους Σουηδούς ερευνητές, υπάρχει όντως ένα «παράδοξο παχυσαρκίας», καθώς δεν φαίνεται πως η μείωση του πάχους (εφόσον αυτό δεν είναι υπερβολικό) μειώνει σίγουρα τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου.

Αντίθετα, σε μερικές περιπτώσεις το πάχος φαίνεται να αποτελεί ακόμα και παράγοντα προστασίας.